Przy drewnianym kościele w Kamionnej stoi tabliczka-drogowskaz z napisem Fabryka. Takich tabliczek używa są przeważnie do oznaczania nazw ulic, ale w tym przypadku chodzi o coś więcej. Ulica prawie od razu zmienia się w gruntową drogę, która szybko znika w lesie, aby piąć się dalej mozolnie w stronę szczytu góry Kamionna. Po chwili droga zostawia po prawej stronie drewniany domek myśliwski z kapliczką św. Huberta. To jeszcze nie tu. Osiemset metrów dalej mija plac do składowania drewna i zakręca łagodnie w prawo. Po lewej widać zarastającą polankę. To tu. To jest właśnie Fabryka.
Na początku XX wieku stał w tym miejscu szyb wydobywczy ropy naftowej. Szyb należał do spółki Gwarectwo Naftowe „Filip”. Jej założycielem był Józef Ignacy Ożegalski – właściciel majątku ziemskiego w Kamionnej, który od 1907 roku zajmował się poszukiwaniem ropy w tej okolicy.
Tadeusz Olszewski podaje, że wydobycie ropy pod Kamionną zostało wstrzymane po akcie sabotażu, dokonanego na zlecenie konkurencyjnej francuskiej firmy wydobywczej, która budowała w tym czasie rafinerię w Sowlinach koło Limanowej. Po szybie pozostał regularny zarys nieistniejącego budynku i otwór odwiertu, w którym dzisiaj buzuje woda.
Źródło św. Franciszka
Na stokach Kamionnej opadających na północ w kierunku Żegociny jest jeszcze jedno miejsce warte odwiedzenia. W głębokim jarze wcinającym się w strome zbocza góry bije źródło wody mineralnej, uznawanej przez okolicznych mieszkańców za leczniczą. Źródełku patronuje św. Franciszek, który ma tutaj swoją kapliczkę. Miejsce jest spokojne i malownicze, a w upalne dni dodatkowo klimatyzowane w naturalny i bardzo przyjemny sposób.
Gdzie to jest?
Góra Kamionna (801 m) leży w północno-wschodniej część Beskidu Wyspowego. W pobliżu jej szczytu zbiegają się granice aż czterech beskidzkich gmin (Limanowa, Żegocina, Laskowa i Trzciana). Współrzędne GPS opisanych miejsc i linki do kart informacyjnych:
Fabryka – dawny szyb wydobywczy ropy naftowej: 49.79132, 20.38478; http://www.kulturawlesie.pl/wp-content/uploads/2023/karty/Kamionna-01.pdf
Kapliczka św. Huberta przy domku myśliwskim: 49.79725, 20.37863; http://www.kulturawlesie.pl/wp-content/uploads/2023/karty/Kamionna-04.pdf
Źródło św. Franciszka: 49.79050, 20.41248; http://www.kulturawlesie.pl/wp-content/uploads/2023/karty/Zegocina-01.pdf
Materiały wykorzystane w artykule
- Tadeusz Olszewski, Fabryka, http://www.archiwum.trzciana.pl/wioski/kamionna/ciekawostki/fabryka.htm [dost. 19.04.2023].
- Janusz Paprota, Kamionna – góra dla każdego, https://bochenskiedzieje.pl/miejsca/krajobraz/184-kamionna-gora-dla-kazdego [dost. 19.04.2023].
- Źródełko wody mineralnej Zuber w Żegocinie, https://zegocina.pl/zrodelko-wody-mineralnej-zuber-w-zegocinie [dost. 27.04.2023].
- Materiały zebrane w terenie w kwietniu 2023 roku.