Pociągiem z Kunowic do Cybinki

Podróż pociągiem z Kunowic do Cybinki musiała być przyjemnym przeżyciem. Uruchomiona w 1907 roku linia kolejowa prowadziła przez lasy zachodniej części Puszczy Rzepińskiej, przekraczając po drodze doliny dwóch puszczańskich rzek, Ilanki i Pliszki. Przed wojną liczącą dwadzieścia trzy kilometry trasę pociąg pokonywał w godzinę i pięć minut. Do roku 1965 podróż wydłużyła się do blisko półtorej godziny. Rok później ruch pasażerski zawieszono. W 2012 roku dla turystów i miłośników kolei zorganizowano ostatni, pożegnalny przejazd osobowy. Później linię zamknięto, sprzedano i rozebrano.

Na leśnych odcinkach ślad dawnej kolei jest wciąż czytelny i można po nim wędrować. Nieistniejąca kolej mija nieistniejące przystanki, nieistniejące osady takie jak Pulverkrug (zobacz osobny wpis o osadzie), a nawet, w pewnym oddaleniu, nieistniejące lotnisko (Fliegerhorst). Atmosferę nieistnienia psuje-ratuje w tym wszystkim jak najbardziej istniejący, a do tego niezwykle malowniczy most kolejowy nad Ilanką.

Most kolejowy nad Ilanką

Nieistniejące przystanki Rosiejewo i Rybocice

Lotnisko Fliegerhorst

Tuż za Kunowicami dawna linia kolejowa mija położone w niewielkiej odległości pozostałości przedwojennego lotniska Fliegerhorst. Lotnisko powstało w latach 1913-1914 na terenie dawnego placu apelowego 5. Dywizji Piechoty (Kunersdorfer Exerzier Platz). Początkowo miało pełnić funkcję lotniska miejskiego Frankfurtu nad Odrą, ale po wybuchu pierwszej wojny światowej zostało przejęte przez wojsko i przekształcone w wojskową bazę lotniczą. Stacjonowała tu między innymi jednostka testowania bomb lotniczych (Fliegerbomben- Versuchsabteilung) i szkolna jednostka bomb lotniczych (Fliegerbomben-Lehrabteilung).

Po zakończeniu wojny na podstawie postanowień traktatu wersalskiego obiekty Fliegerhorst uległy demilitaryzacji i zostały przeznaczone do rozbiórki, którą przeprowadzono częściowo po 1921 roku. W 1928 roku na terenie dawnej bazy wojskowej reaktywowano lotnisko miejskie, które było później rozbudowywane i modernizowane. W 1935 roku po wydaniu przez Hitlera dekretu o rozbudowie Luftwaffe Fliegerhorst zostało po raz drugi w swojej historii przejęte przez wojsko.

Podczas II wojny światowej lotnisko służyło do podstawowego szkolenia wojskowego i szkolenia personelu latającego. Po drugiej wojnie część obiektów lotniska rozebrano, a jego teren był wykorzystywany jako baza 23 pułku czołgów ze Słubic aż do czasu rozformowania tej jednostki w 1989 roku. Obecnie większą część dawnego lotniska zajmują obiekty Osiedla Przemysłowego. Natomiast południowe i południowo-zachodnie fragmenty położone są w lesie. Są tu m.in. pozostałości dużego obiektu o rozmiarach około 30×80 m (podpiwniczenie budynku nakryte betonowym stropem) oraz ślady ziemne 2-3 mniejszych budynków/obiektów. Na całym terenie zalega duża ilość ceglanego i betonowego gruzu.

Nieistniejąca osada młyńska Neu Mühle

Około 800 metrów na południowy zachód od dawnego przystanku kolejowego Rosiejewo znajdują się pozostałości nieistniejącej osady młyńskiej nad Ilanką (Eilang). Młyn istniał w tym miejscu do drugiej połowy XIX w. Po raz ostatni zaznaczono go na mapie z 1880 roku. Na późniejszych mapach widoczny jest tutaj jedynie budynek na prawym (północnym) brzegu rzeki, czasem opisywany jako szopa, który znika na wydaniach z lat 30. XX wieku.

Przy nieistniejącym młynie zachował się stary ceglany przepust na Ilance z trzema sklepionymi przęsłami. W nurcie rzeki poniżej przepustu widoczne są pozostałości drewnianych pali stanowiących część nieznanej konstrukcji, być może węgorni (pułapki do połowy węgorzy). Podobny przepust, tym razem z dwoma przęsłami, znajduje się około 100 m dalej na południe, na dawnej młynówce.

Gdzie to jest?

Dawna linia kolejowa nr 386 Kunowice – Cybinka i opisane w artykule miejsca znajdują się w zachodniej części Puszczy Rzepińskiej, tuż przy Odrze (gminy Słubice i Cybinka, powiat słubicki). Współrzędne GPS i linki do miejsc na mapie portalu Kultura w lesie:

Dawny most kolejowy nad Ilanką

GPS: 52.27967, 14.69240

Mapa: https://www.kulturawlesie.pl/mmp/fullscreen/1/?marker=1768

Nieistniejący przystanek kolejowy Rosiejewo (Pulverkrug)

GPS: 52.28094, 14.68833

Mapa: https://www.kulturawlesie.pl/mmp/fullscreen/1/?marker=1767

Nieistniejący przystanek kolejowy Rybocice (Reipzig)

GPS: 52.29274, 14.65781

Mapa: https://www.kulturawlesie.pl/mmp/fullscreen/1/?marker=1770

Pozostałości lotniska „Fliegerhorst”

GPS: 52.33061, 14.61139

Mapa: https://www.kulturawlesie.pl/mmp/fullscreen/1/?marker=1742

Nieistniejąca osada młyńska Neu Mühle

GPS: 52.27701, 14.67845

Mapa: https://www.kulturawlesie.pl/mmp/fullscreen/1/?marker=1709

Materiały wykorzystane w artykule

1. Atlas kolejowy: https://www.atlaskolejowy.net/pl/lubuskie/?id=baza&poz=309 [dost. 4.12.2024].
2. Ogólnopolska baza kolejowa: https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=stacje&id=12436&ed=0&okno=start [dost. 4.12.2024].
3. Podróże przez wieki i kraje: https://przezwiekiikraje.blogspot.com/2018/12/lubuskie-czesc-16-wracamy-do-pulverkrug.html [dost. 27.03.2024].
4. Zbąszynek, kolej i ja: https://sentymentalny.com/?page_id=343 [dost. 27.03.2024].
5. Lotnisko wojskowe „Fliegerhorst” w przedwojennych Słubicach. Historyczne ustalenia Joachima Schneidera, artykuł z 7.10.2022 r na portalu Slubice24.pl: https://www.slubice24.pl/poznaj-slubice/slubice-wczoraj-i-dzis/19219-lotnisko-wojskowe-fliegerhorst-w-przedwojennych-slubicach-poznaj-jego-historie [dost. 6.08.2024].