Szlakiem dawnych gajówek w lasach miechowskich

Miechowskie lasy są jak kawałki zielonych puzzli porozrzucanych na wielkim dywanie pól, łąk i zabudowy. Każdy z tych kawałków miał kiedyś innego właściciela, który zakładał w swoim lesie gajówki i leśniczówki. Dziś większość z nich już nie istnieje. Te, które przetrwały, są często zwykłymi domami prywatnymi, z architekturą czasem przypominającą ich dawną funkcję. Inne znikły w sensie dosłownym – zostały rozebrane w drugiej połowie XX wieku. Pozostały po nich malownicze enklawy ze śladami fundamentów, studniami, starymi drzewami i dzikimi sadami. Znakomity i wciąż niewykorzystany materiał na leśny geocaching…

Lasy w północnej części Wyżyny Miechowskiej na mapie WIG 1:100 000 z 1936 roku (http://igrek.amzp.pl/). Przed wojną było tu siedem gajówek obsługujących lasy nadleśnictwa Miechów oraz majątków Książ Wielki i Sancygniów. Obecnie na tym terenie jest jedna leśniczówka w Moczydle (leśnictwo Chrusty nadleśnictwa Miechów).

Po drugiej wojnie światowej majątki prywatne znacjonalizowano, a należące do nich lasy przejęło obecne Nadleśnictwo Miechów. Ujednolicona administracja leśna nie potrzebowała już tak gęstej sieci gajówek i leśniczówek, dlatego większość z nich w drugiej połowie XX wieku została zlikwidowana i rozebrana bądź przekazana w ręce prywatne. Pozostałością po tych pierwszych są wyróżniające się w leśnym krajobrazie enklawy z polanami (dawne poletka przy osadach), resztkami zdziczałych sadów, starymi drzewami (przeważnie lipy) oraz śladami zabudowy (pozostałości fundamentów, studnie, gruz).

*Studnia pod starą lipą na terenie nieistniejącej gajówki na skraju Lasu Jaksickiego koło Celin Przesławickich*

*Studnia przy nieistniejącej gajówce w Lesie Czapelskim koło Czapli Wielkich*

*Dawna leśniczówka w przysiółku Koński Dół, w przedwojennym majątku Czaple Wielkie*

*Nieistniejąca leśniczówka Goszcza w lesie Dunajec*

*Stara lipa przy nieistniejącej gajówce na skraju Miechowickiego Lasu koło Klonowa*

*Dawna gajówka na skraju lasu Chrusty koło Wodacza, przed wojną w majątku Książ Wielki, obecnie własność prywatna*

*Miejsce po nieistniejącej gajówce na skraju Rzemięckiego Lasu*

*Dawna leśniczówka Popowiec na skraju Lasu Minockiego, przed wojną w majątku Minoga, obecnie własność prywatna*

Materiały wykorzystane w opracowaniu

Włodzimierz Barczyński, Stanisław Piwowarski (red.) 2010, Ziemia miechowska, moja mała ojczyzna, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna w Miechowie, wersja online: link [dostęp 20.10.2022].

Mapy archiwalne (chronologicznie):

Mappa szczegulna Woiewodztwa Krakowskiego i Xięstwa Siewierskiego 1:225 000, aut. Karol de Perthées, 1791.
Topograficzna Karta Królestwa Polskiego 1:126 000, Kol. III Sek. VII, Szczekociny, ok. 1843; Kol. III Sek. VII Olkusz Kraków, ok. 1843.
Karte des Westlichen Russlands 1:100 000, arkusz F40 Miechów, 1914; F41 Słomniki 1914.
West. Osteuropa 1:25 000, Gruppe Warschau, arkusze: XXX-7-A 1915, XXX-7-B 1915, XXX-7-D, 1915.
Taktyczna mapa Polski 1:100 000, 1921-1939, arkusze: P47-S29 Olkusz, P47-S30 Miechów, P48-S30 Kraków.
Szczegółowa mapa topograficzna Polski WIG 1:25 000, 1936-1944, arkusze: P47-S29-I Sułoszowa, P47-S30-A Żarnowiec nad Pilicą, P47-S30-B Książ Wielki, P47-S30-C Książ Mały, P47-S30-D Charsznica, P47-S30-E Miechów, P47-S30-F Słaboszów, P47-S30-G Tarnawa.

Źródło wszystkich map archiwalnych: portal Mapster. Mapy archiwalne Polski i Europy Środkowej, http://igrek.amzp.pl/.

Szlakiem dawnych gajówek w lasach miechowskich

Materiały wykorzystane w opracowaniu

Opublikowane przez Piotr Rochowski

Dodaj komentarz